Ból kolana

Opracowanie merytoryczne dr Tomasz Szczepański. 

    DEFINICJA I PRZYCZYNY

Kolano jest największym stawem ciała ludzkiego oraz jedną z najbardziej skomplikowanych struktur organizmu. Kolano łączy kość udową z kością piszczelową. W jego skład wchodzi również rzepka, a w jego pobliżu leży nasada bliższa kości strzałkowej. Staw kolanowy jest stabilizowany licznymi więzadłami, w jego okolicy leży duża liczba ścięgien okolicznych mięśni oraz kaletek maziowych, a wewnątrz stawu znajdują się dwie amortyzujące struktury chrzęstne, czyli łąkotki.

Ból i obrzęk stawu kolanowego mogą być wywołane różnorodnymi stanami chorobowymi z zakresu schorzeń ortopedycznych, reumatologicznych, metabolicznych i infekcyjnych.

 Chondromalacja chrząstki szklistej powierzchni stawowych, np. rzepki, kości udowej. Diagnozowana w MRI i w USG.

  Zwyrodnienie stawu kolanowego, czyli gonartroza. Schorzenie głównie osób starszych spowodowane zużywaniem się wraz z wiekiem pod wpływem wykonywanej pracy struktur stawowych, np. chrząstki, oraz tworzeniem wyrośli kostnych utrudniających ruch stawu. Diagnozowane w RTG, MRI, USG. 

 Wysięki w stawie. Mogą być wywołane różnymi czynnikami, np zwyrodnieniem, skręceniem, przeciążeniem, zapaleniem. Diagnozowane przede wszystkim w USG.

 Uszkodzenie łąkotki występuje głównie w przypadku skręceń i urazów kolana. Diagnozowane głównie w MRI.

 Uszkodzenie / zerwanie więzadła krzyżowego przedniego (ACL, jedno z więzadeł leżące wewnątrz stawu). Najczęściej do jego uszkodzenia dochodzi przy ruchach skrętnych z przeciążeniem, np. na nartach. Przy pęknięciu ACL występuje niestabilność kolana pod postacią przesuwania się piszczeli do przodu. Diagnozowane w MRI i pomocniczo w USG. 

 Uszkodzenie / zerwanie więzadła krzyżowego tylnego (PCL). Do jego uszkodzenia może dochodzić w wypadkach komunikacyjnych przy uderzeniach podudziem w deską rozdzielczą samochodu. Diagnozowane w MRI i pomocniczo w USG.

 Uszkodzenie więzadeł pobocznych kolana - przyśrodkowego i bocznego. Do ich uszkodzeń dochodzi np. przy uderzeniach bocznych. Diagnozowane przede wszystkim w USG.

 Podwichnięcie rzepki. Sprzyja mu wysokie ustawienie rzepki, które można zdiagnozować w badaniu USG.

 Uszkodzenie ścięgna mięśnia czworogłowego uda i więzadła rzepki. Najczęściej spotykane u lekkoatletów, skoczków, piłkarzy i sportowców innych dyscyplin. Zaliczamy tu takie jednostki chorobowe jak choroba Osgood-Schlatter, kolano skoczka. Diagnozowane w USG.

 Zapalenie kaletek sąsiadujących ze stawem skokowym. Zapalenie kaletki przedrzepkowej najczęściej spotykane jest u osób pracujących na kolanach, np. kafelkarzy. Występuje także w infekcjach miejscowych i odległych. Diagnozowane w USG.

 Torbiel Bakera, czyli nadmierne gromadzenie płynu / wysięku w zachyłku stawu kolanowego w okolicy dołu podkolanowego. Pojawia się w różnrodnych zapaleniach stawu oraz w jego zwyrodnieniu. Diagnozowane w USG.

 Reumatoidalne zapalenie stawu kolanowego. Choroba autoimmunologiczna. Dotyczy zarówno samego stawu, jak i struktur okołostawowych. Nieleczona prowadzi do trwałego uszkodzenia stawu.

 Dna moczanowa, czyli choroba z grupy krystalopatii. Krystalizujący w płynie stawowym kwas moczowy powoduje bolesne zapalenie i obrzek stawu. Rzadszą krystalopatią jest pseudo-dna wywołana gromadzeniem się w stawie pirofosforanu wapniowego. 

 Septyczne zapalenie stawu wywołane infekcją bakteryjną w stawie. Bakterie do stawu mogą dostać się bezpośrednio poprzez mikrouraz albo pośrednio z krwią z innego zainfekowanego w organizmie miejsca, np. z zatok przynosowych, z chorego zęba. 

 Odczynowe zapalenie stawu w przebiegu chorób zapalnych w innych partiach organizmu, np. w zapaleniu jelit, dróg oddechowych, dróg moczowych.

    BADANIA PRZY BÓLU KOLANA

Przykłady badań, które lekarz może zlecić w przypadku bólu lub obrzęku kolana obejmują: 

Badania laboratoryjne: morfologia, rozmaz, OB, CRP, ANA-screen, czynnik reumatoidalny, przeciwciała anty-CCP, wymazy w kierunku Chlamydia z dróg oddechowych i moczowych, kwas moczowy, badanie ogólne moczu, badanie ogólne oraz posiew płynu stawowego (punkcja stawu). 
Badanie obrazowe: USG stawu kolanowego, rezonans magnetyczny stawu kolanowego, artroskopia.

    POSTĘPOWANIE I LECZENIE

jest uzależnione od konkretnego schorzenia stawu. Przykładowo w chorobie zwyrodnieniowej stosuje się leki przeciwbólowe, dostawowe podawanie suplementów płynu stawowego, chirurgiczną wymianę stawu na implant. W reumatoidalnym zapaleniu stawu stosuje się specjalistyczne leczenie lekami z grupy DMARD i z grupy leków biologicznych. W septycznych zapaleniach stawów stosuje się antybiotykoterapię. W uszkodzeniach więzadłowych stosuje się fizykoterapię i leczenie zabiegowe. 

    LEKARZE

Ortopeda >
Reumatolog >
Specjalista chorów wewnętrznych >
Badanie USG układu ruchu >

Dziękujemy uprzejmie za przeczytanie artykułu. Napisz do nas, jeśli potrzebujesz zarezerwować konsultację u ortopedy, reumatologa albo wykonać badania stawu kolanowego. Zespół lekarzy w Opiece Medycznej Golden Care już od 2011 roku służy pomocą!