Witamina D

    WITAMINA D

czyli kalcyferol, to witamina z grupy rozpuszczalnych w tłuszczach. Jej prowitamina ergokalcyferol (D2) występuje naturalnie w roślinach, z kolei inna prowitamina cholekalcyferol (D3) jest przyjmowana z pokarmami zwierzęcymi lub powstaje w skórze w wyniku fotoaktywacji pod wpływem światła słonecznego. W dalszym etapie prowitamina ulega przeminie w wątrobie do 25-OH-cholekalcyferolu (kalcydiol), a następnie w nerkach do 1,25-di-OH-cholekalcyferolu (kalcytriol), który jest aktywnym metabolitem witaminy D3. Transformacja w nerkach jest stymulowana przez parathormon (PTH) wydzielany przez gruczoły przytarczyc. Witamina D powoduje zatrzymywanie w organizmie wapnia (Ca2+) poprzez jego zwiększoną absorpcję w jelicie i zwrotne wchłanianie w nerkach, a także zwiększa mineralizację kości. Objawy niedoboru witaminy D: krzywica u dzieci, osteomalcja u dorosłych, wypadanie włosów, zmiany skórne.  

Przyczyny niedoboru witaminy i niskiego poziomu kalcytriolu: mała ilość światła słonecznego, niewydolność wątroby, przewlekła choroba trzustki, niewydolność nerek, zespół nerczycowy, niedoczynność przytarczyc, zaburzenia odżywiania, zespoły złego wchłaniania, przyjmowanie niektórych leków (np. barbiturany). Podwyższony poziom kalcytriolu obserwuje się w przypadku ciąży, nadczynności przytarczyc, niedoczynności tarczycy, sarkoidozy i gruźlicy, po przeszczepie nerki. 

Inne badania wykorzystywane przy diagnostyce zaburzeń gospodarki wapniowej: parathormon (PTH), wapń, foforany nieorganiczne, fosfataza zasadowa. 

    ZAKRESY REFERENCYJNE WITAMINY D

Wskazania do oznaczeń dwu zasadniczych metabolitów witaminy D - kalcydiolu i kalcytriolu - różnią się częściowo. Najczęściej używanym parametrem do oszacowywania poziomu, tj, niedoboru lub nadmiaru witaminy D w organizmie jest 25-OH-D (kalcydiol). Z kolei oznaczanie 1,25-di-OH-D (kalcytriol) jest użyteczne w diagnostyce zaburzeń stężenia wapnia, przy ocenie funkcji nerek, diagnostyce chorób ziarniakowych (sarkoidoza, gruźlicy). 

Witamina 25-OH-kalcyferol (kalcydiol)  
<10 ng/ml niedobór
10 - 30 ng/ml poziom niewystarczający
30 - 100 ng/ml poziom wystarczający
>100 ng/ml toksyczność 

Uwaga! Zakresy referencyjne badań laboratoryjnych, w tym witaminy D, w poszczególnych laboratoriach mogą się różnić, mogą być podawane w różnych jednostkach. Zalecamy przeprowadzanie interpretacji wszelkich badań przez lekarza.