Papierosy i nikotynizm

Opracowanie merytoryczne dr Tomasz Szczepański.

Dym tytoniowy zawiera kilkaset szkodliwych substancji chemicznych, w tym takich, które działają rakotwórczo (kancerogennie), wywołują przewlekły stan zapalny, zatruwają krwinki czerwone oraz działają uzależniająco. Palenie papierosów  może skrócić życie nawet o ponad 30 lat!

Palenie papierosów związane jest ze zwiększonym ryzykiem rozwoju nowotworów złośliwych w licznych narządach, w tym narządach układu oddechowego (np. gardło, krtań, oskrzela, płuca), układu moczowego (np. nerki, pęcherz moczowy), układu pokarmowego (np. jama ustna, przełyk, żołądek, trzustka), układu krwiotwórczego (niektóre białaczki), gruczołach (rak ślinianki, rak piersi).

Najczęstszym rakiem związanym z paleniem papierosów, a jednocześnie najczęstszym nowotworem złośliwym, jest rak płuca. Ryzyko zachorowania na niego wzrasta przy przewlekłym wypalaniu już nawet jednego papierosa dziennie i jest proporcjonalne do długości okresu nałogu. Ryzyko raka jest również podwyższone u tzw. biernych palaczy, czyli u osób niepalących, lecz pozostających w otoczeniu palacza. 

Palenie papierosów wyjątkowo negatywnie wpływa na układ krążenia, zarówno na naczynia tętnicze, żylne, jak i na serce. W obrębie naczyń tętniczych papierosy wywołują miażdżycę. Miażdżyca to proces degeneracji obejmujący zesztywnienie naczyń, powstanie zwężeń ich światła, a także poszerzenia i rozwarstwienia. Zesztywnienie naczyń jest jednym z elementów sprzyjających rozwojowi nadciśnienia tętniczego. Zwężenia z kolei wywołują niedokrwienia ostre, jak i przewlekłe różnorodnych narządów takich jak mózg, serce, nerki, jelita, czy kończyny. Poszerzenia tętnic to tzw. tętniaki, które mogą ulec nagłemu pęknięciu wywołując wewnętrzny krwotok i nagły zgon. Rozwarstwienie błony wewnętrznej tętnic może z kolei być przyczyną nagłego odcięcia dopływu krwi do zaopatrywanego narządu, np. mózgu.

Podsumowując, palenie papierosów może być przyczyną takich nagłych schorzeń jak udar mózgu, zawał serca, ostre niedokrwienie jelit, czy ostre niedokrwienie kończyn. Przewlekłe schorzenia naczyniowe związane z nikotynizmem to m.in. niewydolność serca, przewlekła niewydolność nerek, nadciśnienie naczyniopochodne, demencja, zawroty głowy, szumy uszne, angina brzuszna (poposiłkowe bóle brzucha), chromanie przestankowe (bóle kończyn dolnych przy wysiłku), impotencja (niemoc płciowa).

Palenie papierosów poza wspomnianym zwiększonym ryzykiem onkologicznym w całym układzie oddechowym wywołuje także przewlekłe schorzenie zapalno-degeneracyjne dolnych dróg oddechowych, tj. przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP). Schorzenie polega na powolnym i stopniowym uszkodzeniu nabłonka oraz ścian oskrzeli, upośledzeniu procesu oczyszczania układu oddechowego, zaleganiu wydzieliny w oskrzelach, wtórnym rozwoju nawracających infekcji, a w końcowym etapie prowadzi do rozedmy płuc, zniszczenia tkanki płucnej i niewydolności oddechowej. Niezależnie od powyższego nikotynizm nasila również alergie oddechowe oraz zwiększa ryzyko ciężkiego przebiegu SARS-Covid, gruźlicy i innych zapaleń płuc. Objawy płucne związane z paleniem papierosów obejmują przewlekłe zmęczenie, zmniejszenie tolerancji wysiłku fizycznego, kaszel, duszność. 

Palenie papierosów wywołuje udary mózgowe, demencję (otępienie) oraz zwiększa ryzyko wystąpienia stwardnienia rozsianego. Każda z wymienionych chorób sprawia, że człowiek przestaje być samodzielny!

Palenie papierosów jest przyczyną przyspieszenia starzenia się skóry, zaburzenia wzrostu paznokci, rozwoju nowotworów skórnych, a także zaostrzenia się niektórych przewlekłych schorzeń dermatologicznych.

Badania obrazowe i czynnościowe wykorzystywane w diagnostyce schorzeń związanych z nikotynizmem obejmują m.in.: Doppler tętnic dogłowowych, USG jamy brzusznej, spirometrię, TK klatki piersiowej, RTG klatki piersiowej, USG serca (badanie echokardiograficzne), próbę wysiłkową, EKG, Doppler przezczaszkowy.

Lekarze, z którymi możesz omówić problematykę chorób związanych z paleniem papierosów:

Specjalista chorób wewnętrznych >
Pulmonolog >
Kardiolog >
Angiolog >

Palenie papierosów znacznie skraca życie i obniża jego jakość, a bierne wdychanie dymu tytoniowego szkodzi także postronnym, w tym dzieciom.

Dziękujemy uprzejmie za przeczytanie artykułu. Napisz do nas, jeśli potrzebujesz zarezerwować konsultację u lekarza, wykonać badania medyczne lub przegląd zdrowia. Zespół lekarzy w Opiece Medycznej Golden Care ® już od 2011 roku służy pomocą!